İşletmeler, yönetim fonksiyonları veya mal hizmet alımları için çeşitli giderlere sahiptir. Satış, kâr veya özkaynak gibi işlemlerden etkilenen gider harcamaları, muhasebe raporları içerisinde yer alır. Raporlar sonucu işletmeler gider kalemlerini hesaplayarak kâr veya zarar etme durumu hakkında bilgi sahibi olur. Gelir tablosuyla ilişkisi bulunan giderler bölümünde gelecek vadeli ödemeler için ayrılan bütçeler de gösterilebilir.
Ticari faaliyet sürdüren işletmeler, gelir gider kalemlerini raporlarken bazı hususlara dikkat etmelidir. Kurumlar vergisi hesaplamasında gider olarak gösterilmesi uygun mal veya hizmet ödemelerine ilişkin yasaların incelenmesi, işletmelerin geçerli bir gider tablosu oluşturmasına yardımcı olur. Aksi halde gerçekleştirilen yanlış hesaplamalar, işletmenin mali açıdan kayıp yaşamasına neden olabilir. Vergi Kanunu’na göre belirlenen giderler dışında tespit edilen yanlış bildirimler, denetmenler tarafından iptal edilir. Bu gibi durumlarda ilgili işletme gider olarak kabul edilmeyen tutar üzerinden KDV ve vergi ödemesi yapmaktadır. İşletme gideri gösterirken nelere dikkat etmek gerekir? İşletme gideri nedir?
İşletme Gideri Nedir?
Faaliyet alanına göre işletmeler, çeşitli mal veya hizmet harcaması gerçekleştirir. Satılmak üzere elde edilen varlıklar, hizmet alımları, personel ödemeleri, ofis harcamaları, hammadde temini gibi birçok unsur işletme giderleri arasında yer alır. Kısacası işletim amacını sürdürmek için şirketlerin veya tüzel yapıların harcadıkları gider kalemlerinin tamamı, işletme gideri olarak adlandırılır. Burada dikkat edilmesi gereken ise işletmenin harcadığı giderin, kârı veya faaliyetleri ile ilişkili olması gerektiğidir. Yürürlükte yer alan vergi yasalarında da işletme gideri olarak gösterilebilecek unsurlar açık bir şekilde sıralanmıştır. Alanında uzman muhasebeciler tarafından takip edilen gider tablosu ile işletmeler, kayıtlı oldukları vergi dairesine bildirimde bulunmakta ve gider harcamalarını gelir vergisi üzerinden düşmektedir.
İşletme Gideri Olarak Neler Gösterilebilir?
İşletmelerin şahıs veya limited şirket olması fark etmeksizin her ticari yapının yıl bazında belirli harcamaları bulunur. Yapılan bu harcamaların bazıları kanunen gider olarak sayılır. Diğer harcamalar içinde yer alan giderlerin de bir kısmı muhasebe hesaplamalarında gider olarak gösterilebilir. İşletme gideri olarak gösterilmesi için uygun harcamalar şu şekilde sıralanır:
- Yemek Giderleri: Müşteri ağırlama, toplantılar sırasında yapılan yeme içme harcamaları veya personel yemekleri için tüketilen tutarlar, yemek giderleri olarak adlandırılır. Şirketin faaliyetine yönelik yapılan gıda harcamalarını, vergi tutarı üzerinden düşmek mümkündür. Ayrıca çalışanlara ödenen yemek kartı miktarları da gider tablosunda gösterilebilir.
- Seyahat Harcamaları: İşletmenin faaliyetini sürdürmesi amacıyla gerçekleştirilen ulaşım masrafları, seyahat harcamaları başlığı altında muhasebe kayıtlarında yer alır. Otobüs, uçak, tren, otel, otopark, deniz otobüsü ve lojistik taşıma harcamaları, seyahat giderleri kapsamındadır.
- Taşıt Giderleri: Şirkete ait araçlar için temin edilen benzin harcamaları, taşıt giderleri olarak adlandırılır. İşletme faaliyetiyle alakası bulunan araç kiralama tutarları da vergi bazında dikkate alınır ve bir kısmı gelir vergisinden düşürülür. Ayrıca taşıt tanıma sistemi kullanan firmalar, benzin harcamaları ile oluşan gider tespitini kolayca yapmakta ve muhasebe kayıtlarına tek fatura ile eklemektedir.
- Araç Kiralama Masrafı: Şirketlerin araç kiralama adımında 17.000 TL’ye kadar olan kira tutarları gider olarak adlandırılır. Bu miktarın üstünde tespit edilen harcamalar ise kanunen kabul edilmeyen gider kapsamındadır.
- Şirket İçi Araç Alım Gideri: İşletmenin faaliyetlerini sürdürmesi amacıyla satın alınan araçların, KDV ve ÖTV matrahları muhasebe kayıtlarında gider olarak gösterilir. Yasalarca belirlenen tutar üzerindeki kısım ise kanunen gider olarak sayılmamaktadır. Yıpranma payı anlamına gelen amortisman düşümü de yine yasalarca belirtilen oran üzerinden yapılır.
- İletişim Giderleri: İnternet, telefon gibi iletişim alanında yapılan giderler, işletme gideri gösterirken ilgili tabloda belirtilir. İş faaliyeti ile ilgili iletişim giderlerini gelir vergisinden düşmek mümkündür.
- Giyim Harcaması: Ticari faaliyetlerini sürdüren işletmeler tarafından, çalışanlara demirbaş olarak verilen giysiler, gider gösterilirken dikkate alınır. Tek tip giysiler, kask, iş tulumu, önlük, çizme veya bot gibi giysi ürünleri harcamaları işletme gideri kapsamında değerlendirilir.
- Personel Maaşları: Şirket içi personellerin her ay aldıkları maaş tutarları, gider tablosunda gösterilir. Şirket içi harcamalarda bildirilen maaş ödemeleri ve bordrolar gelir vergisini etkileyen hususlar arasındadır.
- Sigorta Harcamaları: Şirketin faaliyet alanına ilişkin gerçekleştirilen sigorta harcamalarını kapsar. Araç sigortası, mesleki sorumluluk sigortası, tazminat sigortası, mülk sigortası ve ürün sorumluluk sigortası harcamaları bu kategori altında yer alır.
KDV ödemeleri, emlak vergileri, gelir vergisi ödemeleri, reklam ve pazarlama faaliyetlerine ilişkin harcamalar, avukatlık ücretleri, bakım onarım giderleri, ofis içi malzeme harcamaları ve kira giderleri de işletme gideri olarak gösterilmesi gereken unsurlar arasındadır. İşletme gideri gösterirken gider tablosunda belirtilen bu hususlar, ilgili ticari şirketin mali analizini ve kâr zarar durumunu etkilemektedir.
İşletme Gideri Nasıl Gösterilir?
Tüzel veya özel şirketler, belirli dönemlerde işletme giderlerini kayıtlı oldukları devlet kurumlarına bildirir. Vergilendirme yasasında yer alan hususlara göre incelenen harcama tutarları, şirketin yıllık mali bilançosuna yön veren etkenler arasındadır. E-defter kaydı tutan işletmeler, vergi mükellefi olduklarından dolayı elde ettikleri gelir ve gider tablolarını yasal olarak bildirmekle yükümlüdür. Mali hareketlerin kayıt altına alındığı e-defter uygulamasında, işletme giderleri elektronik faturalar ile yapılır. E-faturalarda işletmeye ait harcanan giderlerin detaylı şekilde yazılı olması ise vergilendirme aşamasında kolaylık sağlar.
Belgelenmeyen işletme giderleri, vergi daireleri tarafından dikkate alınmaz. Bu nedenle harcanan tutarlara ait faturaların yasal dönem içerisinde kayıtlı olduğunuz vergi dairesine sunmanız gerekir. Ayrıca e-Arşiv fatura uygulamasıyla da gider harcamalarınızı bildirebilirsiniz. Elektronik ortamda hazırlanan faturaların takibi ve saklanması işlemlerinin kolay olması, gider tablolarını doğru şekilde oluşturmaya olanak tanır. İşletme gideri göstermek ve vergi tutarında avantajlı duruma geçmek için en önemli husus ise şirkete ait harcamaların detaylı şekilde yer aldığı faturaları elde etmektir. Bu detayın gözden kaçması, harcaması yapılmış ancak geri dönüşü olmayan giderler noktasında zarara uğramaya neden olabilir.
İşletme Giderini Doğru Şekilde Göstermek için Neler Yapılmalıdır?
Ticari faaliyetini sürdüren işletmelerin, gider tablolarını doğru şekilde hazırlamaları için gerekli bilgiye sahip olması önemlidir. Çalışanların işletme faaliyetleri konusunda bilgilendirilmesi ve hangi harcamaların gider olarak belirtilmesinin uygun olduğunun tespiti de gereklidir. Ayrıca gider tablosunda gösterilmesi mümkün olmayan harcamalar hakkında personele bilgi verilmesi, şirketin mali açıdan zarar görmesini engelleyebilir.
Muhasebe işlemlerinde de alanında uzman kişilerin gider tablolarını hazırlamaları olası hataları minimum seviyeye düşürmeye yardımcı olur. Şüpheli gider durumlarının ise detaylı şekilde incelenmesi ve uygun görüldüğü takdirde muhasebe tablosuna yazılması gerekir. Verimli ve faaliyetlerini doğru biçimde yürüten şirketlerin, bulut tabanlı ön muhasebe tabloları kullandığını görmek mümkündür. Gider tablosunun otomatik şekilde oluşturulduğu bu uygulamalar, muhasebe işlemlerini kolaylaştırır.
Şirketin büyük ölçekli olması ve personel sayısının fazla olması da giderlerin yükselmesine neden olacağından muhasebe tablosunun titizlikle doldurulması önemlidir. Bizim Hesap muhasebe uygulamaları ile gider tablosunu rahatça oluşturarak vergi bildirimlerini doğru şekilde yapabilirsiniz. Siz de bulut tabanlı Bizim Hesap ön muhasebe programı ile şirket için yapılan harcamaları kolayca tespit edebilir, gelir gider tablosunu yasalara uygun şekilde kolayca oluşturabilirsiniz.